ทันตกรรมจัดฟัน
การจัดฟัน (Orthodontics) คือสาขาเฉพาะทางของทันตแพทยศาสตร์ ที่วินิจฉัย ป้องกัน และแก้ไขความผิดปกติของสบฟันและการเรียงฟัน รวมไปถึงความผิดปกติของขากรรไกร ที่ส่งผลต่อใบหน้า
แพทย์ผู้เชี่ยวชาญสาขานี้โดยเฉพาะคือ “ทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน”
ทำความเข้าใจก่อน
บางคนเข้าใจว่า จะต้องเป็นทันตแพทย์ที่เรียนจบเฉพาะทางมาเท่านั้น จึงจะสามารถให้บริการจัดฟันได้
แต่ความจริงไม่ได้เป็นเช่นนั้น
ตามกฎหมายแล้ว ทันตแพทย์ทุกคนที่มีใบประกอบวิชาชีพ มีสิทธิ์รักษาได้ทุกโรคในช่องปาก หากคิดว่าตัวเองทำได้ ทำตามความรู้ที่มี ซึ่งอาจมาจากการเข้าอบรมหลักสูตรระยะสั้น โดยไม่ต้องเรียนจบสาขานั้นโดยตรงจากมหาวิทยาลัย หรือไม่ต้องเป็นแพทย์เฉพาะทางสาขานั้น
ผู้ให้บริการจัดฟันในประเทศไทย
ปัจจุบันในประเทศไทย มีผู้ให้บริการจัดฟัน 3 กลุ่มดังต่อไปนี้
1. ทันตแพทย์ทั่วไปและทันตแพทย์สาขาอื่น
2. ทันตแพทย์จัดฟัน (Orthodontists) ซึ่งเป็นทันตแพทย์ที่เรียนจบสาขาจัดฟันโดยตรง จากมหาวิทยาลัย
3. ทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน ซึ่งก็คือทันตแพทย์จัดฟัน ที่สอบผ่านการเป็นผู้เชี่ยวชาญ ของทันตแพทยสภา
เนื่องจากหลักสูตรปริญญาตรี ทันตแพทย์ทั่วไป 6 ปี จะสอนจัดฟันเพียงแค่เบื้องต้นเท่านั้น ทันตแพทย์ทั่วไปที่จบใหม่ จึงยังไม่มีความรู้พอที่จะจัดฟันให้ผู้ป่วยได้ ดังนั้น หากทันตแพทย์ทั่วไปต้องการทำงานจัดฟัน ก็จะต้องเรียนเพิ่มเติม ซึ่งก็มีทั้งการอบรมระยะสั้น นอกมหาวิทยาลัย และเรียนหลักสูตรระยะยาวแบบเต็มเวลา ในมหาวิทยาลัย เพื่อให้เป็นแพทย์เฉพาะทางทันตแพทย์จัดฟัน
ทันตแพทย์สาขาจัดฟันโดยเฉพาะคือ ทันตแพทย์จัดฟัน (Orthodontists) ซึ่งเป็นทันตแพทย์ที่เรียนจบสาขาจัดฟันโดยเฉพาะ ในมหาวิทยาลัย ที่ทันตแพทยสภารับรองหลักสูตร โดยต้องเรียนแบบเต็มเวลา เพิ่มเติมอีก 2-4 ปี หลังจากเรียนจบปริญญาตรี ทันตแพทย์ทั่วไป 6 ปีแล้ว หากทันตแพทย์จัดฟัน สามารถสอบผ่านการเป็นผู้เชี่ยวชาญ ของทันตแพทยสภา ก็จะได้ขึ้นทะเบียนเป็นผู้เชี่ยวชาญสาขาจัดฟัน เป็นทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน
ทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟันทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน คือแพทย์ผู้เชี่ยวชาญสาขาจัดฟันโดยเฉพาะ ที่กฎหมายให้การรับรองในประเทศไทย จะเริ่มจากเรียนปริญญาตรี ทันตแพทย์ทั่วไป 6 ปี จากนั้นต้องเรียนต่อหลักสูตรทันตแพทย์จัดฟัน แบบเต็มเวลา เพิ่มเติมอีก 2-4 ปี ในมหาวิทยาลัย ทั้งในและต่างประเทศ เมื่อเรียนจบจะได้วุฒิการศึกษา ที่ทันตแพทยสภารับรอง เช่น ประกาศนียบัตรบัณฑิตชั้นสูงฯ สาขาจัดฟัน ปริญญาโทสาขาจัดฟัน หรือปริญญาเอก หลังจบหลักสูตรทันตแพทย์จัดฟันแล้ว ก็จะต้องสอบเป็นผู้เชี่ยวชาญ จากทันตแพทยสภา หากสอบผ่าน ก็จะได้รับวุฒิบัตรหรืออนุมัติบัตรผู้เชี่ยวชาญ สาขาทันตกรรมจัดฟัน จากทันตแพทยสภา และได้ขึ้นทะเบียนเป็นผู้เชี่ยวชาญสาขาทันตกรรมจัดฟัน เป็นทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน อย่างถูกต้องตามกฎหมายผู้เชี่ยวชาญตามกฎหมาย วิชาชีพ เช่น แพทย์ ทันตแพทย์ การจะบอกว่า ใครเป็นผู้เชี่ยวชาญ อย่างถูกต้องตามกฎหมายนั้น ก็จำเป็นต้องมีหลักฐานทางกฎหมายมาแสดง ซึ่งหลักฐานที่ว่า ก็คือวุฒิบัตรหรืออนุมัติบัตรผู้เชี่ยวชาญ จากสภาวิชาชีพนั่นเอง วุฒิบัตรหรืออนุมัติบัตรผู้เชี่ยวชาญ สาขาทันตกรรมจัดฟัน จากทันตแพทยสภา คือหลักฐานทางกฎหมายที่แสดงว่า ทันตแพทย์ผู้นั้นสอบผ่านมาตรฐานสูงสุด ในสาขาวิชาทันตกรรมจัดฟัน ของทันตแพทยสภาแห่งประเทศไทย เป็นผู้เชี่ยวชาญสาขาทันตกรรมจัดฟัน ที่กฎหมายรับรอง เช่นเดียวกับแพทย์เฉพาะทางสาขาต่างๆ รายชื่อทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน ผู้บริโภคที่ต้องการจัดฟัน กับแพทย์ผู้เชี่ยวชาญสาขาจัดฟันโดยเฉพาะ สามารถค้นหารายชื่อทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน ได้จากเว็บไซต์ของราชวิทยาลัยทันตแพทย์แห่งประเทศไทย ซึ่งเป็นหน่วยงานในสังกัดของทันตแพทยสภาอย่าสับสน คุณคงเริ่มสงสัยว่า “ทันตแพทย์จัดฟัน” และ “ทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน” แตกต่างกันอย่างไร อย่าสับสน ระหว่างรายชื่อทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน ของราชวิทยาลัยทันตแพทย์แห่งประเทศไทย กับรายชื่อทันตแพทย์จัดฟัน ที่อยู่ในเว็บไซต์ของสมาคมทันตแพทย์จัดฟันแห่งประเทศไทย ทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟันทุกคน คือทันตแพทย์จัดฟัน แต่ไม่ใช่ทันตแพทย์จัดฟันทุกคน คือทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน
ความแตกต่าง เพราะไม่ได้หมายความว่า ทันตแพทย์จัดฟันทุกคน ที่มีชื่อในสมาคมทันตแพทย์จัดฟันแห่งประเทศไทย คือทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน ตามคำนิยามของกฎหมาย เนื่องจากการสอบเป็นผู้เชี่ยวชาญนั้น ไม่ได้เป็นการบังคับ แต่เป็นการสอบโดยสมัครใจ ดังนั้นจึงไม่ได้หมายความว่า ทันตแพทย์จัดฟันทุกคน จะต้องมีวุฒิบัตรหรืออนุมัติบัตรผู้เชี่ยวชาญ สาขาทันตกรรมจัดฟัน จากทันตแพทยสภา แต่กฎหมาย (พ.ร.บ. วิชาชีพทันตกรรม พ.ศ. 2537 มาตรา 30) กำหนดไว้ว่า เฉพาะ ทันตแพทย์ที่มีวุฒิบัตรหรืออนุมัติบัตรสาขาต่างๆ จากทันตแพทยสภาเท่านั้น จึงจะสามารถเรียกได้ว่าเป็นทันตแพทย์เฉพาะทาง ดังนั้น เราจึงไม่สามารถเรียกทันตแพทย์จัดฟัน ว่าเป็นผู้เชี่ยวชาญหรือเป็นทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน หากทันตแพทย์จัดฟันผู้นั้นไม่มีวุฒิบัตรหรืออนุมัติบัตรดังกล่าว จากทันตแพทยสภาแห่งประเทศไทย
ทันตแพทยสภาคือใคร
ทันตแพทยสภาก่อตั้งในปี พ.ศ.2537 ตามกฎหมายที่เรียกว่า “พระราชบัญญัติวิชาชีพทันตกรรม” ทันตแพทยสภาเป็นองค์กรที่มีอำนาจทางกฎหมาย สามารถออก หรือเพิกถอนใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ ของทันตแพทย์ในประเทศไทย
ทันตแพทยสภามีอำนาจทางกฎหมาย ในการรับรองหลักสูตรปริญญาตรี ทันตแพทยศาสตรบัณฑิต 6 ปี ของมหาวิทยาลัยต่างๆ ที่เปิดสอนคณะทันตแพทยศาตร์
รวมไปถึงรับรองหลักสูตรระดับหลังปริญญา และออกวุฒิบัตรหรืออนุมัติบัตรผู้เชี่ยวชาญด้านทันตกรรม สาขาต่างๆ ตามที่กฎหมายกำหนดไว้
ทั้งหมด จึงสรุปได้ว่า
ทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน คือทันตแพทย์ที่สอบผ่านมาตรฐานสูงสุด จนได้รับวุฒิบัตรหรืออนุมัติบัตรผู้เชี่ยวชาญ สาขาทันตกรรมจัดฟัน จากทันตแพทยสภาแห่งประเทศไทย
คุณสามารถค้นหารายชื่อทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟัน ได้จากเว็บไซต์ของราชวิทยาลัยทันตแพทย์แห่งประเทศไทย ซึ่งเป็นหน่วยงานในสังกัดของทันตแพทยสภา
และเพื่อป้องกันการสับสน
ถ้าคุณอยากค้นหาทันตแพทย์เฉพาะทางสาขาต่างๆ ให้คุณไปที่เว็บไซต์ของราชวิทยาลัยทันตแพทย์แห่งประเทศไทยเท่านั้น
เอกสารอ้างอิง: ประกาศทันตแพทยสภา เรื่องแนวปฏิบัติที่เกี่ยวข้องกับการโฆษณาการประกอบวิชาชีพทันตกรรม พ.ศ. 2557
